Talasalitaan

TALASALITAAN SA TAGALOG
KAHULUGAN SA INGLES

abang uyamin
the poor person who is the object of mockery

abutin ng sulyap
to be caught by the eye

akibat
brought

aking mababata
i can suffer

aking napagsapit
i experienced

aking tinawid
i am crossing

ako sa payapang baya’y yayakapin
will die

ako’y kinamayan
shook hands with me

ako’y nalungayngay
i drooped

alagad
follower

alindog
extreme beauty or charm

alingawngaw
echo

alipusta
despised

alipusta’t iling
insult and denial

alpa
harp

ambil
petname

aming sinalakay
we invaded

anaki’y burok
like the yolk of an egg

andukha
care

ang bakit at hulo
the reason and cause

ang buhay niya’y tuntong na sa guhit
his life is nearing its end

ang dikit ng kiyas
the beauty of posture

ang gawang magsukab
the art of being unfaithful

ang lilig ay supil
the neck was held back by

ang lugaming pangko
the poor man being carried on the shoulders

ang nasa’y lumipad
my desire is to fly

ang patas na wika
the proper word

ang sino ma’t alin
whoever and whichever

ang sula ko
my precious stone

ang tibay at kintab
the strength and gloss

anhin mang tuwirin ay nagkakalisya
no matter how much i straightened my speech, i always made mistakes

ano ang sanhi
what is the cause

aruga
care

ay di igagalang ng tangang patalim
will not be respected by the weapon he is holding

babalaing masira
threaten to destroy

bagay na masaklap
bitter thing

bago mo hatulang katkatin
before you order it to be erased

bagong nahugot
newly relieved

bagong nakatighaw
newly alleviated

baguntaong basal
pure gentleman

bait kong kutad
my miserable judgment

baka mabigla
might have a relapse

bala
threat

bala-balaki
various

balakiyot
without honor

balang sukab
any treacherous person

balita ng sigla
famous for enthusiasm

balitang sultan
famous sultan

balwis
treacherous

banda
sash

bangis
fierceness

bangis ng kapighatian
ferocity of sorrow

bangis ng sing-isang dusa
fierceness of a common suffering

bangkay man
even it is a corpse

banta
opinion

bantog
famous

batbat ng hiyas at yaman
decorated with jewelry and wealth

bathin
poetic word for batahin, endure

bato ng tapang
the personification of bravery

bayaang mamatay
allow to die

bayang bulag
blind country

bayang nasindak
frightened country

bayang tangkilik
country being protected

bayani ang tikas
the bearing is like that of a hero

berdugo
one assigned to kill people

biglang sinambilat
snatched suddenly

bihirang balita’y magtapat
seldom is news true

bikig ng pluma
pen that has an obstruction

binabakas
traces the footstep

binaka
fought

binalatkayo
feigned

binidbid ng gapos
tied

binitbit
carried

binulaan
denied

biyanan
father or mother in law

bubo’t at masaklap
green and bitter

bubog
crystal

bubuga
will burst

bubugso sa dibdib
will be poured in the heart

budhi
conscience

bugtong kong anak
my only child

buhay ko’y makitil
my life to end

buhay ko’y nautas
my life would have ended

buhay may mapatid
even if life were to end

buitre
a kind of bird of big bird

bukal ang kaparis
like a spring

bulo
floss covering of stems, leaves, and fruits of some plants

bumugso
heaped

bundok na mabangin
mountain having many precipices

buno
wrestling

bunso’y katitiis
young one, be very patient

buntunghininga
deep sigh

busog
bow

dagok
blow

dagok
blow

dalamhati
extreme sorrow

dalampasigan
sea-shore

dalata’t (dalatan at)
highland for cultivation

dalita
poverty

damhin
to feel

dapat kumita
should learn

dapyuhan
be attacked by an ailment

daragitin
will be snatched

darakmain
about snatch

daungan
landing place

dawag na matinik
thorny jungle

di binayaang nag-kapatid-patid
did not allow to be cut

di binigyang daan
did not allow

di bumitiw -bitiw
does not let loose

di kabihasnan
state of not being experienced

di lumawig
did not last

di lumilikat
does not stop

di makaawas sa pasan kong sakit
cannot reduce the pain i am bearing

di makayang bathin
cannot endure

di manaw sa isip
does not depart from the mind

di mapigil-pigil
cannot suppress

di mo tanto
you do not know

di na lumiliyag
does not love anymore

di nabalinong matibay kong dibdib
my stout heart was not confused

di nagpakundangan
did not respect

di nakitil yaring abang buhay
this poor life was not ended

di rin kumakati
does not subside

dinadahas
being forced

dinaig
defeated

dinamtan
clothed

dinaya
was cheated

dugo kang mataas
you are of noble blood

duklay
hanging

dumalang-dalang
became infrequent

dusa’t pighati
affliction and profound sorrow

dustain
to make miserable

gabing kadiliman
pitch dark of the night

ganid
wild

gawing manila
accustomed to killing

ginugol
spent

gitgit
mark made by some tightly tied binding material

gugulin
be spent

guniguning takot
imagined fear

gunitain
to ponder

habag sa ama
pity for the father

hahagkan
will kiss

hahamakin
be little

halos magputok ang dibdib
the heart almost burst

halos nabibihay
almost breaks

hamak pa
insignificant yet

hangal sa puno
ignorant chief

hanggang sa nabawi
until we recovered

hangos
in a hurry

hanguin
remove from

hapdi
pungent pain

hapo
tired

hapo
fatigued

hibik
lamentation

hibik
lamentation

higanti
revenge

higit sa halimaw
worse than a beast

hihimay
will tear into bits

hihintin
poetic word for hihintayin, will wait for

hilaga
north

himala
miracle

himutok
sigh

hinagpis
sorrow

hinahangaan ko
i am admiring

hinahon
prudence, serenity

hinandulong
attacked furiously

hinango ang hari
released the king

hinaplos ang mukha
anointed the face

hindi masawata
cannot suppress

hindi matitigan
cannot look straight at

hindi na napigil ang habag
could not suppress his pity

hindi nakalasap
was not able to experience

hininging taning
fixed time asked for

hinugot sa trono
removed from the throne

hirang
selected

hukbo
army

hukbong maninira
army that destroy

huling sasapit
will happen in the end

huling tagubilin
last direction

humain sa sakit
expose to elements

humdlang
obstruct

humihilig na sa ibang kandungan
is leaning on an other’s lap

huwag ipahamak
don’t allow to be destroyed

huwag ipamalay
don’t allow anybody to know

huwag malilingat
don’t be absent minded, don’t be unmindful

iapula
to use in suppressing

ibibinit
will aim

ibig ilugso ang puri
wishes to mar my honor

ibig matatap
wishes to know

ibig na ligtad
wishes to jump in order to evade a blow

ibubulalas
will give vent to one’s passion

idinamay
included

idinarampi
touches lightly

ikaaaliw
will be the cause of joy

ikalugmok
become the cause of being hopelessly prostrate

ikinalagim
was the cause of terror

ikinalubog
was the cause of the failure

ikinaluluoy
caused to be wilted

ikinatiwasay
was the cause of calmness

ilang
open, uninhabited place

ilubog ng lupit
sunk by cruelty

iluluwalhati
will be the cause of glory or success

imbi
miserable

imulat ang mata
open the eye

inaaglahi
being mocked

inagapayanan
held side by side

inagaw
snatched

inamong tumikim
encouraged to taste

inilag-ilag
consciously avoiding

ininis sa hukay
suffocated in the grave

inusig ng taga
cut in many places

ipahamak
cause to fall

ipauubaya
will abandon

ipinagbiyaya
gave away

ipinagdidiwang
celebrating

ipinagkanulo
betrayed

ipinanganganyaya
allotted to have an untimely and unfortunate end

ipinangunugling
causes to become deaf

ipinugal
tied

ipinunla
planted

ipinupukol
is being thrown

isalag-isangga
to ward off, parry

isang naaba
one who was mistreated

isinambulat
scattered

itanggol
to protect

itinimo
pricked

itinotono
tuning

ititig
to stare

iwa
cut

iwinawagayway
is being hoisted

iyong kautangan
it behooves you

kaalipustaan
act of being insulted

kaayawan
state of dislike

kabaitang di taglay sa dibdib
goodness that is not heartfelt

kabig
disciple, follower

kaginoohan
nobility

kagugunita
continous pondering

kahabag habag
pitiful

kahabag-habag
pitiful

kahalk-halak
very amusing

kahambal-hambal
pitiful

kahapisang munti
little sadness

kakabakahin
will struggle against

kakila-kilabot
fearful

kalagim lagim
terrible

kalasag
coat of arms

kalatas
letter

kalatas
letter

kaliluhan
treachery

kalis ng poot
saber of anger

kalulunuran
the western side

kalunos lunos
pitiful

kamahadlikaan
nobility

kamahalang pili
chosen nobility

kamandag
poison

kampi
take sides

kamusmusan
childhood

kandong ng pag-aaruga
protected by love

kapilas ng langit
a part of heaven

kapos
wanting, lacking

kapos ang dila
the tongue is wanting

kapuwa tumanggap ng mangagbinyagan
both were willing to become Christian

karikitan
prettiness

karupukan
weakness

kasadlakan ng ;ulat pag-ayop
if the criticism and humilation end in my heart

kasalamuha
in company with

kasi
beloved

kasimpanta’y
the equal of

kasindak-sindak
very frightful

katalong kalis
enemy sword

katawang butihin
gentle body

katipan
the one engaged

katiwala
trusting

katutubong bait
inborn intelligence

kilabot ng mga guerrero
terror of warriors

kimi’t nakayuko
shy and with head bent

kinabahagya
made scarce

kinagagapusang kahoy
tree around which he is tied

kinakabaka
struggling with

kinalag ang gapos
the bandage was loosened

kinandili
taken care of

kinasuklaman
loathed

kinubkob
surrounded

kinuta
made into a fort

kita ang maglamas
let us fight

kumutog sa aking puso
my heart throbbed

kundi ako dapat
if I were not worthy

kung anong taas ng pagka-dakila siya ring lagapak naman kung marapa
the intensity of the fall is proportional to the height

kung apuhapin ko
when i grope for it

kung gunigunihin
when i imagine

kung magkatotoo ma’y marami ang dagdag
even if it turns out true, much has been added

kung maliligo’y sa tubig aagap nang hindi aabutin ng tabsing sa dagat
if one will take a bath, he should go to the river promptly in order that the salty water may not set in yet

kung sayaran ng taga
when touched by the blade

kupkop
protect

kusa kang lumangay
purposely

kusang ibulusok
dump voluntarily

kusang nagtatalik
becomes intimate

kusang pinahimpil
purposely stationed

kutya’t linggatong
mockery and perplexity

laking kaliluhan
great treachery

lalagaslas
will flow

lalong marawal
very nasty

lamad
membrane

lapastangan man
even if disrespected

larawan ng sakit
the personification of suffering

lasong masidhi
strong poison

lawa
lagoon

lihim ng naghugos
escaped secretly

likong pagmamahal
wrong love

liksi
swiftness

limang buwang singkad
exactly five months

linamnam
deliciousness

lingap
care

linggatong
perturbation

lipos hirap
full of difficulty

lipos ng pighati
full of sorrow

lobong nagugutom ang kahintulad
like a hungry wolf

lubhang makamandag
extremely poisonous

lubhang mapanglaw
very doleful

lubhang masukal
very disorderly

lubos na naamis
completely oppressed

lubos ng galak
extreme joy

luha’y bumabalisbis
tear’s are flowing

luhang nagbabatis
tears that flow like a stream

lulugso
will be destroyed

lumago ang binhi
the seedling grew, figuratively, the enmity which began in Athens became worse

lumala ang sakit
the sickness became worse

lunas sa madlang hilahil
cure of many hardships

lunong katawan
very softly body

luwasa’t hulo
beginning and end

maagnas
be eroded

maanyong tumitig
looks mercifully

mabigla
to surprise

mabining mangusap
talk gently

madampi
touch

madla ang kaakbay
many companions

mag- unahang matak
to race in dropping

maganapan
to fulfill

magaso
mischievous

magbubo
to spill

magkaespada
to have a saber

magkagurlis
to have a scratch

magkakabaka
will be opposed to each other

magkatoto tayo
we are friends

maglalathala sa sansinukuban
will announce to the whole world

magmamahabagin
will be charitable

magpahanggang dagong
as far as the landing place

magpalala
to become worse

magpatiwakal
commit suicide

magsabog ng awa
scatter mercy, give to charity

magsiayon
leave

mahabaging dibdib
charitable heart

mahahagilap
will be found

mahalay
indecent

mahiganting langit
revengeful heaven

mahigit kang aba
you are more miserable

mahigpit na bilin
urgent order

mahimasmasan
regaining consciousness

mahimbing sa wala
sleep soundly in nothingness

mahinhing titig
modest look

mahinusay
peaceful

maidlip
fell asleep

makaapula
can hinder

makalawang maligid
twice turn around

makaligtaan
unintentionally omitted

makapaglulumay
can make moderate

makapamook
to fight with

makapangyarihan
powerful

makasasayod
can describe

makatatatap
will be able to know

makinang pangwalat
machine that destroys

makiumpok
join; sit with

malabis na umid
very shy

malait
to be insulted

malamlam na sinag
dim ray

malaon
for a long time

malaon nang lanta
long wilting

malatang parang bagong bangkay
soft as a fresh corpse

malawak
extensive

malining
to feel

malulubos
will be accomplished

malumbay ang tinig
the voice mournful

malutas
to be finished

mamalakhin
will be considered great

mamana
to shoot birds

mamatuwirin
will consider reasonable

mamilantik
splash

mana
all of a sudden

mangangapit
will hold

mangmang ang musa
the muse is ignorant

manulos sa tuwa
experience the joy

mapag-uunawa
will understand

mapagkandiling ama
loving and solicitous father

mapagpalayaw
fond of spoiling children

mapagpunuan
become the chief of

mapagtangkilik
very careful

mapait
bitter

mapait sa lahat ng dusa
the most bitter of all the punishment

mapaknit
to remove

mapaparam
will disappear

mapatanyag
become famous

mapayapa
be at peace

mapulpol na tunod
dull sorrow

marahas
aggressive

mariing hampas
heavy blow

masangsang na amoy
very strong odor

masidhi
vehement

masungit
cranky

mata’y nagniningas
flaring eyes

matalastas
to know

matatap
to know

matimpi
reserved

matuwid
reasonable

mawalay sa kasi
separate from the loved one

mawatasan
understand

mawiwili
will be amused

minamasarap
being considered as delicious

minumutyang liyag
dearly beloved

minunakala
planned

mistulang balantok
veritable arch

moog ng s’yudad
for of the city

morong pangahas
aggressive moro

mula ng hirap
cause of suffering

muni
judgment

munting pagsuya’y
slight disobedience

mupo ang panimdim
the feeling lingered

mutok
poetic word for pumutok, to burst

mutyang katoto
beloved friend

muwi
poetic word for umuwi, return home

na ang paglililo’y nasa-kagandahan
she who is beautiful is often unfaithful

naaalang-alang
respecting

naakay lumiyag
encouraged to fall in love with

naakay ng gutom
led by hunger

naatim
suffered

naawas sa pagkadayukdok
the hunger was lessened

nababagabag
being troubled

nabatyag
felt

nabubuyo
being tempted

nabulagta
fell flat

nabuyong gumiit
forced itself in

nadadarang
being heated

nag-aagawan
racing

nag-ungos sa dahon
protrudes from the leaf

nagagapos
is tied

naganyak naglibang
attracted to amuse to ones self

nagbangis
became fierce

nagbata ng puyat
endured sleeplessness

nagbukas ng landas
opened the way

nagdamdam pagal
felt tired

nagdurugong muli
bleeding again

naghihingalo
dying

nagiklahanan
startled

nagkabitiw
let loose

nagkahiwalay
were separated

naglagalag
wandered

naglagi-lagitik
creaked

nagmunakalang gutumin ang reyno
planned to starve the kingdom

nagngalit
bit the teeth

nagpanayam
held a conference

nagpipihati
sorrowing

nagsipanggilas
were astonished

nagsipatnubay
accompanied

nagsisisila
kills

nagsukab
became unfaithful

nagsulit
narrated

nagtimo
pricked

nagwalang bahala
took it easy

nahambal
pitied

nahatid
was accompanied

nahubdan
unclothed

naianod
was able to be carried by the current of the river

nainip
became impatient

naipit ng lumbay
tightened by sorrow

nakaiwas
was able to evade

nakakasindak
causes fear

nakaliliyo
causes dizziness

nakalulunos
is the cause of grief

nakikiayon
conforms to

nakikita mo na’y may dala pang takot
you are seeing me but you still fear

nakikiugali
adapts to one ways

nakubkob
encircled

nakukutya akong di ka saklolohan
i feel ashamed not to help you

nalipos
filled

nalulugami
is in a degraded condition

namaang
was surprised

namamalas
can see

namamanglaw
feeling lonesome

namangha
was surprised

namimilipit
coiling around

namnamin
taste

namugad sa dibdib
nestled in the heart

nanahan
poetic form for tumatahan, luring

nanakay
poetic word for umaaakay leads

nanakyat
poetic word for umaakyat going up

nanalong
poetic word for bumabalong, springing

nanalong ng perlas
pearls that spring

nananaghoy
is weeping

nanariwang muli
became fresh again

nanatak
poetic form of pumapatak, drops

nanaw
poetic word for pumanaw, disappear

nang matumbasan ko
that i may equal

nangagumong bangkay
corpses made to roll

nangakaakma
about strike

nangalinlag
fooled

nanganganib
fears

nanggubat
went to the forest

naniniig
is very close

nanlisik
became sharp

napahamak
became unfortunate

napahinuhod
convinced

napakarawal
exceedingly abominable

naparool
became unfortunate

napayukayok
became crestfallen

naririmarim
loathes

nasa-pangamba
is in danger

nasapit
reached

nasasaklaw
is being included

nasisiyasat
is being investigated

nasnaw
poetic form of pumanaw leave

nasupil
suppressed

natimawa
made slaves

natirik sa puso
imbedded in the heart

natuluyang nanaw ang tangang hininga
the breath being held disappeared finally

nauli
returned to former condition

nauumid
becoming dumb

nawalan ng diwa
lost consciousness

nawawagayway
being hoisted

nayapos
embraced

nginasab-ngasab
chewing

nihag
poetic word for bumihag, capture

nihahandog sa mahal mong yapak
being offered at your worthy feet

nilibot
wandered

niligid ng hirap
surrounded by suffering

niluluklok
is being enthroned

ninilag
poetic word for umiilag, avoid

nininilay
poetic word of pinagninilay, meditating

ninitang ginhawa
can find ease

niniyak kong dugo
poetic form for umiiyak – my blood that is crying

nukal
poetic word for bumukal to spring

nupo
poetic word for umupo, to sit

paa ko’y yumayapak
my feet trod on

pag-uupandin
in order that

pagbubuntuhan
will be heaped on

pagdamay
sympathy, help

paghingang gipit
crowded breath

pagkabata ko na
since my childhood

pagkabihasa
expertness

pagkagulaylay
in the act of drooping

pagkakalapat ng balikat
shoulders well joined

pagkataos
knew

pagkuru kuruin
think of

pagliluhin
make unfaithful

pagliyag
love

pagpagitna
act of going to the middle

pagpanaw
departure

pagpapalayaw
living at ease

pagsasaliwan
accompaniment

pagsil’n
to kill

pahihiyasan mo ang aking turbante
you will have my turban decorated with gems

pailag-ilagan
avoid to the extreme

paimbabaw
feigned

pakay
aim

pakikihamok
struggle

pakikinabangan
will be advantageous

palad kon linsil
unfortunate fate

palamara
ingrate

palaso
arrow

pamagat
nickname

pamamgha’t lumbay
surprise and sadness

pamimitak
rising of the sun

pamimiyapis
slaughter

pamumutiwanan
will be killed

pang-adyang kamay
protecting hand

panghihinayang
act of feeling sorry for

panghihingapos
gasping

pangimbulo
jealousy

pangingilabot
fearing

pangingilagan
will be feared

panigbugho
jealousy

panihala
management

panmbitan
supplication

pansa-nasain
to keep on desiring

pantas
wise man

pantay mata
to the level of the eye

papamilansikin
causes to splash

parang sinasalot
as if being killed in an epidemic

paroong magsadya
go on purpose

pasuriin
examine very carefully

patalim
weapon

patay o himala ang hindi umirog
only a dead man or a miracle will not fall in love with

patotohanan
prove

perlas, topasyo, rubi d’amante
pearl, topaz, rubi, diamond

pighati
deep sorrow

pikat adarga
shield and lance

pilit hahapisin
will be forced to be sad

pinag-uusig
being persecuted

pinagliluhan
was unfaithful

pinagyaman
improved, enriched

pinaibayuhan
doubled

pinakapamuti
that which is used as decoration

pinakayaman ng langit sa dilag
heaven enriched her with much beauty

pinakimatyagan
listened to

pinalad
became fortunate

pinanganganiban
being feared

pinapalasyo
considering as a palace

pinapangalisag
caused to stand on

pinasiya
decided

pinatid
cut

pinigil ang dila
suppressed the tongue

piniging
held as a guest

piniit sa karsel
imprisoned

pininanganganib
fearing

pinipintakasi
being implored

pinipisan-pisan
putting together

pinopoon
regarded very highly

pinuhunan kong pagod at hilahil
fatigue and worry used as capital

piping gulo
quiet insurrection

pugutan ng ulo
cut the head of

pumawi ng lumbay
erase the sorrow

pumulas
to escape

punong kaliluhan
full of treachery

punong pighati
the cause of sorrow

puso ko’y maagnas
even if my heart crumbles

puso ko’y nanlambot
my heart became soft

puso’y mangilabot
the heart became frightened

reyno
kingdom

sa aba’y mahapis
to pity the unfortunate

sa dahas ng sakit
in the fierceness of pain

sa isa katao’y marami ang handa
much was prepared for single person

sa kababago ng tula’y umalat
because of frequent changing the poem became poor

sa minsang ligaya’y tali nang kasunod makapitong lumbay o hanggang matapos
each joy is followed by seven sorrows as far as the end

sa pnanggalingang wala’y magsauli
to return to nothingness

sa tapat na lingkod
faithful servant

sa yama’y bunyi
famous in wealth

saad
said

sabungan ng sama
scatter evil

sadlakan ng sakit
dumping place of suffering

sagisag
emblem

sakbat ang palaso
the arrow was carried across the shoulder

sakim
miser

sakuna
danger

salot
epidemic

sampung mag-aama
including father and children

sandatahan
armored

sanlang naiwan
object pawned that was left

sansinukuban
the whole world

sasalitin
poetic word for sasalitain, narrate

sasandatahin
will use as weapon

sasayangin
will waste

sasayod
will consume

sekta
sect

setro
scepter

siga-sigalot
knots

sigabo ng tuwa
outburst of joy

sinapupunan
in the care of

sinapupunan
in the care of

sinasagap
scooping

siniphayo
oppressed

sinisikangan
being force open

sinisiyasat
examines

sinta ko’t mutya
sweetheart and beloved

sintang alibugha
prodigal beloved

sinuling-suling
going in different directions

sinumpa ng galit ng diyos
cursed by god’s anger

siya’y magantihan
he may be reciprocated

siyang isaisip
bear this in mind

sukat ang kapatak
a drop is sufficient

sumagi
collide lightly while in motion

sumamang dumaloy sa agos ng dugo
may join the flow of blood

sumansala
check

sumapayapa
be at peace

sumuko ang puso
the heart yields

suob
incense

susumang
will object

suyuan
courtship

ta (ng)
variant of atin, yours and mine

tabak
bolo

tadhana
fate

taghoy
wailing

taguri
nickname

taksil na pita
disloyal wish

tanggulan
defense

tanungan
adviser

taong lilo
treacherous person

tapat na pagsuyo
faithful love

tapat mong luhog
your loyal request

tatlong araw na di nagtatanaw tama
has been unlucky for three days

tigib-sakit
full of hardship

tinaghug-taghoy
continous crying

tinampal sa mukha
slapped in the face

tinangis tangis
continous crying

tinatangisan
crying over

tingalin
variant of tingalain to look up above

tingni
poetic word for tingnan look

tingni
poetic word for tingnan, look at

tinudla
shot

tinunton
traced

tinutop ang noo
put the palm on the forehead

tinutunghan
being looked at

titig
look

tumagistis
flowing

tumarok
to fathom

tumimawa
become poor

tumugong banayad
answer slowly

tunod na tumimo
arrow that pierced

tutugot
will stop

tuwang kinamtan
joy obtained

uhaw sa aking dugo
thirst for my blood

ulilang sinta
orphaned lover

uliran ng lahat
model for all

umali
predominated

utos ng langit
law of heaven

wakas
end

walang awa at pitagan
without mercy and respect

walang inadhika
desired nothing

walang lasap
tasteless

walang likat
with out stopping

winahi ng hamog
brushed aside by the dew

yamang natalastas
in as much as it is known

yaring binabatang hirap
this hardship being borne

yayakagin
convince to come along

yuyurakan
will trample upon

Abuso
pag-aabuso, pagmamalabis, pananakit, mapangabuso, mapagmalabis, pang-aabuso

Agos
(flow)
umagos, dumaloy, tumulo, bumalisbis, manalaytay, agos, daloy, tulo, balisbis daluydoy, talaytay

Agwahe
(tidal wave)
malaking tubig na bumubulusok

Alaala
(to remember,memory
think, reminder)
gunita, memorya, aalahanin, naaalala, naiisip, iniisip, isipin, paalala, maalaala, magunita, maisip, matandaan, alalahanin, gunitain, isipin, tandaan
paalalahanan, ipaalala, paalaala, pagunita

Awa
(pity,mercy,
compassion)
habag, maawa, mahabag, kaawaan, kahabagan

Bunga
(result)
magbunga, ibunga, magbisa, magtapos, ang kinalabasan, ang nahita, ang kinahinatnan, bunga, bisa

Buo
(whole)
kompleto, lahat
puno, lipos, tigmak, busog

Daglian
(promptly, briefly)
dagli, maliksi, madalian, takdang panahon, magdikta, diktahan, udyukan, pukawan ng sigla kadalian, kaliksihan, madaling-madali, maigsi, maigsing-sabi, alegat, pangangatwiran

Daing
(moan, distressed,
sound, lamentation,
complaint)
taghoy, panambitan, haluyhoy, tumaghoy, managhoy, dumaing, manambitan, humaluyhoy

Dala
anything carried,
brought, load)
dalahin, lulan, karga, sunong, pasan, maglulan, lulanan, mag-karga, kargahan, lulan-lulan

Dapat
(should, have)
nararapat, kailangan

Dumating
(to arrive, to
come,to approach)
dating, pagdating, pagdatal, pagsapit, dumating, dumatal, sumapit, lumapit, lapitan, paglapit, daan

Gabay
(guide)
pantnubayan, akayin, giya, patnubay, tagaakay, akay

Gawin
(to fulfill,
to perform our duty)
ganap, tuparin, ganapin, gampanan, isagawa, isakatuparan, katuparan, kaganapan, magsumikap, yariin, wakasan, gumawa,
tapusin

Habang
while(as long as,
same time)
Sandali, Sandaling panahon, samantala, magparaan ng orsas

Iba
(different, another,
unlike, other)
maiba, mabukod, magkaiba, di-umayon, diperensiya, pagkakaiba, kaibhan, hidwaan, iba, di-pareho, magkaiba, hiwalay, di-pangkaraniwan, sarisari, differentia (kaurian),
ibahin, pagiba-ibahin, pagbukod-bukurin,
ibang-iba

Ipakita
(show)
itanghal, magpakita, magpamalas, ipaalam, ipatalos, ituro, pakita, pamalas, palabas, pagtatanghal

Iyak
(cry, sorrow)
sumigaw, humiyaw, umiyak, dumaing, sigaw, hiyaw, iyak, tangis

Iyan
(that)
yaon, iyon

Kabiguan
(failure, disappoint
disappointment)
magkulang, kulangin,
mabigo, manghina,
kakulangan, nagkukulang,
pagkukulang, pagkabigo,
pagkahulog, kabiguan
biguin, di-masiyahan,
di makapagbigay-kasiyahan
pagka-di-nasiyahan

Kahulugan
(mean, tell)
hangarin, layunin, tangkain, ipakahulugan
sabihin, magkuwento, ikuwento, ipahayag

Kakulangan
(imcomplete,
lacking, shortage)
magkulang, kulangin, mangailangan, kailanganin, mawalan, kulang, pangangailangan, di-kompleto,

Kalupitan
(cruelty)
Karahasan, pagkawalang-awa, kabagsikan, malupit, may-pagkamalupit

Kasama
(always there)
Kasa-kasama, kaagapay, kasosyo, kapareha, katuwang, kakopon, kapanig, kapwa, kapanalig, makapiling, makasama

Kilalanin
(recognize)
pagkilala, pagkakilala, kilala, nakilala, makilala, kilalanin

Kinaroroonan
(there, far,
over there)
kinalalagyan, naroon, kinalalagakan, malayo kinatatayuan, nandoon

Lakas
(strength)
lakas, puwersa, kapangyarihan, sidhi, tindi, impluwensiya, resistensiya, palakasin, lumakas

Lumabas
(appear)
humarap, makita, lumabas, lumitaw, magmukhang, pagharap, paglabas, paglitaw, itsura, anyo

Magpunyagi
(struggle)
magpunyagi, magpakahirap, makilaban, pagpunyagian, pagpumilitan, ipakipaglaban, pagpupunyagi, pagpupumilit, pakikipaglaban, labanan

Mahulog
(fall, falllen)
malaglag, gumuho, mabihag, pagkahulog, pagkalaglag, pagguho, otonyo, taglagas, talon, laglag, lagas, nawalan ng puri, natalo

Makinig
(hear)
marinig, pakinggan, dinggin

Makuha
(gain)
kumita, kitain, matamo, makuha, makamit, magtubo, tubuin, madagdagan, dumami

Malay
(awareness,
knowledge,
conciousness)
namamalayan, batid, nababatid, alam, nalalaman,talos, natatalos, malay, kamalayan, pagka-gising, kaisipan, isip
karunungan, katalinuhan

Malungkot
(sad, lonely,
depress,depression)
lumbay, lungkot, nalulumbay
diinang pababa, palungkutin, patamlayin, ibaba, nakababa, matamlay, uka, lugong, lumbay, kagipitan, pagsasalat

Mapalad
(fortunate,lucky)
may-kapalaran, masuwerte,
kapalaran

Mapangamkam
(avaricious, greedy,
greed, grasp,
covetous, covet)
masakim, matakaw, masiba, katakawan, kumuha, kunin,
kamkamin, mapangkamkam

madamot, nasain, pagnasaan, imutin, pagimbutan, daklutin, sunggaban, hawakan, abot ng kamay, unawa

Masaya
(happy, joy)
lugod,nalulugod, malugod, kaligayan, luwalhati, maligaya,
tuwang-tuwa, ngiti, tumawa, tawa, tampulan ng tawa, pagtatawa

Matalo
(to lose)
magapi, malupig, talunin, lupigin, mapasuko, pasukuin, pagkatalo, pagkalupig, pagsuko, pagkabigo, masupil

Matapang
(brave)
may lakas na loob, walang takot, pangahasan, maglakas-loob, magmatapang

Matuto
(learn)
matuto, matutuhan, maunawaan, mabatid, matuklasan, marunong, dunong, alam

Maylikha
(God, Saviour,
Allah, Creator)
maygawa, maykatha, Ang kumapal, Ang Maylikha, Diyos, Bathala, Ang Maykapal, gumawa, Allah

Mayroon
(have)
may, hawakan, ariin, taglayin

Nagulat
(surprise, wonder)
biglain, gulatin, manghain, pagkabigla, pagkagulat, pagkagitla, pagkamangha, kagulat-gulat, kamangha-mangha
pagtataka, pagkamangha, kababalaghan, mamangha, mabaghan, kahanga-hanga

Napalapit
(near)
malapit sa, sa tabi-tabi, muntik na, halos

Nilalang o Tao
(human, person,
people, class)
nilikha, sinuman, sino man, mamayan, ginawa, lalangin, gawin, imbentuhin, paglalang, katha, kinatha, likhain

uri, tipo, mapagpala, mabait

pantao, ng tao, mag ugaling tao, may mabuting tao, may mabuting kalooban, pagkatao ng tao, makatao, gawing makatao, sangkatauhan, katauhan

Pagaalala
(worry)
balisa, kabalisanhan, balino, tigatig, mabalisa, mabagabag, mabalino, matigatig

Pagbabago
(change)
pagpapalit, paghahalili, pag-iiba, pamalit, magbago, baguhin, magpalit, palitan, maghalili, halinhan, mag-iba, ibahin. walang-bago, walang pagbabago

Pagpipilian
(choice)
pagpili, opsiyon, mapagpipilian, ang napili, pili hirang, mainam

Parang
(like, similar to)
tulad, katulad, magkatulad, pareho, animoy, gaya ng, tulad ng

Pero
(but, yet)
subalit, ngunit, datapwat, kundi, maliban sa, pa, muna, gayunman, gayunpaman, gayon man, gayon pa man

Problema
(problem)
suliranin, unos,

Puwede
(can do)
maaari, maaaring mangyari, may posibilidad, marahil, kaypala

Puwersang salungat
(resist,resistance,
resistant)
lumaban, labanan, di-tablan, sumalungat, salungatin, resistensiya, resistente, sumasalungat, lumalaban

Puwesto
(to stand for, place)
kinalalagyan, tumindig, namindigan, itindig, itayo, ibangon, tiisin, pook, istasyon, posisyon, lagay, plataporma, istante, paglaban, pagsalungant, kinatatayuan,
lugar, puwang, tayo, lalagyan, puwesto, layos, ilagay, ilapag

Reaksiyon
(reaction)
pagtatauli, pagtatamuli, manugon, mamalik

Sa halip na
(instead)

Sabi
(tell, pronounce,
say, what is said)
bigkas, magkuwento, ikuwento, ipahayag, sabihin, isaysay, patunayan, pinindigan, bumigkas, bigkasin, magsabi, sabihin, magpahayag, ipahayag, magsalita, salitain, binanggit

Sapat
(enough)
kainaman, katamtaman, tamang

Seda
(silk)
dikit-dikit na sinulid

Sirain
(break)
pirasuhin, pagpira-pirasuhin, bahaginin, pagbaha-bahaginin, sirain, gibain, basagin, durugin, masirain, madaling masira, babasagin, mahuna, sira pagkasira

Takot
(afraid)
takot, natatakot, nahihintakutan, mangamba

Tulong
(help)
adya, abuloy, saklolo, tumulong, adyahan, abuluyan, saklolohan, matulungin, mahina, walang kaya, tulungan

Tuloy
(continue, go on,
stay)
tuloy-tuloy, walang tigil, paulit-ulit, palagian, pagpapatuloy, pagsusunod-sunod, pananatili, karugtong, tumuloy, magpatuloy, ipagpatuloy, ituloy

Umunawa
(understand)
Umintindi, maintindihan, kaunawaan, pang-unawa, unawaan, kasunduan

Unti-unti
(slowly)
makupad, makuyad, mabagal, mahina, marahan, dahan-dahan

Bisa
epekto, bunga, katuparan, katunayan, pagiral, konsekwensiya

**************************************************

Meron po akong maliit na kahilingan sa inyo matapos basahin ito, maari po ba niyong ibahagi ang aking blog site, baka sa inyong pagbabahagi ay matulungan ang mga bata at matatandang me karamdaman sa aking homepage

HOMEPAGE

https://kamalayangkalayaan.wordpress.com/

Salamat Po!

A little help can make a difference – Kamalayang Kalayaan

23 responses to “Talasalitaan

  1. bakit po wala ung ibang malalalim na words sa Florante at Laura.ang hirap po kasi eh…sakit sa ulo ahahahaha.. 🙂

  2. Thank you poh…… marami akong natutunan ngayon…. mas naintindihan ko na ngayong ang mga salita na nasa tulang Florante at Laura….tnx. a lot po…..

Mag-iwan ng puna